1. Een nieuwe maatregel nu al in gevaar
Geconfronteerd met een toename van het aantal uitzettingen heeft het Brussels Parlement een nieuwe ordonnantie betreffende de uitzettingsprocedure aangenomen, die van kracht is sinds september 2023 en die tot doel heeft de toevlucht tot deze maatregel te beperken. De ordonnantie voorziet met name in een wintermoratorium (ook gekend als de “winterstop”) dat effectieve uitzettingen verbiedt tussen 1 november en 15 maart.
De ordonnantie voorziet ook in:
- Een verlenging van de termijnen waarna de gerechtelijke procedure wordt opgestart en na de uitspraak om huurders de kans te geven een oplossing te vinden en het OCMW om tussen te komen;
- De oprichting van een gewestelijk solidariteitsfonds om verhuurders te vergoeden van wie de huurders de huur niet betalen tijdens het moratorium.
Deze maatregelen werden toegejuicht door de huurdersbonden die ijveren voor meer preventieve tussenkomsten voordat de uitzettingsprocedure wordt opgestart. Andere actoren, zoals de Conferentie van vrederechters, hebben zich echter tegen deze maatregelen gekant met het argument dat ze een te grote inbreuk zouden vormen op de rechten van verhuurders.
2. Argumenten van de tegenstanders van het moratorium
a) Vrederechters:
- Het moratorium zou een “buitensporige beperking van de rechten van verhuurders” vormen, in strijd met het gelijkheidsbeginsel dat in de grondwet is vastgelegd.
- Het zou huurders ertoe kunnen aanzetten de huur niet te betalen, wetende dat ze tijdens de wintermaanden niet kunnen worden uitgezet.
- Het zou leiden tot een ongelijke behandeling van eigenaars-bewoners en verhuurders.
b) Nationaal eigenaars- en mede-eigenaarssyndicaat (NEMS):
- Het moratorium zou een “onrechtvaardige” maatregel zijn die de eigenaars benadeelt.
- Het zou bovendien geen oplossing bieden voor de huisvestingsproblemen in Brussel.
- Het zou op termijn een negatieve impact kunnen hebben op het onderhoud van huurwoningen.
3. Juridische stappen
Op basis van deze argumenten beslisten de vrederechters van Elsene, Ukkel en Brussel (I) om het moratorium niet toe te passen en spraken zij vonnissen uit waarin de maatregel werd verworpen, en huurders bijgevolg het recht werd ontzegd om van de bescherming van deze nieuwe maatregel te kunnen genieten. In beroep vernietigde de rechtbank van eerste aanleg enkele van deze vonnissen en oordeelde dat de niet-toepassing van het moratorium in strijd was met de wet. In reactie hierop werden prejudiciële vragen over de wettigheid van het moratorium voorgelegd aan het Grondwettelijk Hof. Ook het NEMS verzette zich tegen deze maatregel door beroep aan te tekenen bij het Grondwettelijk Hof met het oog op de nietigverklaring van de volledige ordonnantie en via een beroep bij de Raad van State tegen het arrest dat voorziet in de procedure voor de schadeloosstelling van verhuurders tijdens het moratorium.
In het licht van deze betwistingen hebben verenigingen zoals de BBRoW, “Loyers Négociés” en de Huurdersbond zich in het publieke en juridische debat gemengd om het moratorium, en de huurders die schade lijden door de niet-toepassing ervan, te verdedigen. In het bijzonder hebben ze bij het Grondwettelijk Hof gepleit voor de grondwettigheid van het moratorium.
De toekomst van het wintermoratorium is dus onzeker en de beslissing van het Grondwettelijk Hof over de wettelijkheid ervan zal doorslaggevend zijn. Mocht het Hof oordelen dat het moratorium ongrondwettelijk is, dan zouden alle vrederechters verplicht zijn om het in de toekomst niet meer toe te passen, ten nadele van de meest kwetsbare huurders in Brussel. Wordt dus nog vervolgd.
4. Wat betekent dit voor uw diensten?
De controverse rond het wintermoratorium op uitzettingen in Brussel heeft grote gevolgen voor de diensten schuldbemiddeling. Zij worden immers vaak geconfronteerd met huurders in financiële moeilijkheden die, in sommige gevallen, het risico lopen om uitgezet te worden.
In afwachting dat de toekomst van het wintermoratorium wordt uitgeklaard, kunnen diensten schuldbemiddeling nu al een aantal zaken ondernemen:
- Nagaan welke huurders het risico lopen uitgezet te worden en hen de juiste ondersteuning bieden.
- Huurders informeren over hun rechten en de verschillende opties die ze hebben, waaronder het wintermoratorium en de bestaande financiële steunmaatregelen.
- Afbetalingsplannen onderhandelen met verhuurders om uitzetting te voorkomen.
- Huurders helpen met de administratieve procedures die moeten worden doorlopen om financiële hulp te krijgen of om in beroep te gaan tegen een uitzettingsprocedure.
Bron: Woonbarometer 2024 van de BBRoW (“uithuiszettingen voorkomen“)
